
در "نظام اسلامي" تنها زنان ناگزيرند فشار موازين شرعي را تحمل كنند
جشنواره بينالمللي فيلم وين در كنار دهها فيلم داستاني و مستند، فيلمي به نام "در بازار سكس" را به نمايش گذاشت. اين فيلم به زندگي جنسي در ايران ميپردازد، و مشكلات پيچيدهاي كه از اين بابت جامعه را فرا گرفته است
فيلم "در بازار سكس" به كارگرداني سودابه مرتضايي، نگاهي متفاوت به موضوع آشناي مشكل رابطۀ جنسي در ايران امروز است. فيلم پس از مقدمهاي تاريخي، دشواريهاي رابطه جنسي را بر بستر فشارها و محدوديتهاي موجود نشان ميدهد
جامعه اسلامي كه پس از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ شكل گرفت، قصد دارد تمام امور و مناسبات اجتماعي را بر پايهي موازين شرعي تنظيم كند!!. با اين قالببندي ايدئولوژيك، جامعه براي ارضاي نيازي اوليه، با مشكلاتي بغرنج مواجه شده، به گونهاي كه در عرصه روابط جنسي بحراني واقعي پديد آمده است
جامعه براي برونرفت از اين بحران كه از رهگذر ديدگاه تعصبآميز سردمداران ساخته شده، نه تنها به هيچ راه حل روشني دست نيافته، بلكه روز به روز به آشفتگي و سردرگمي بيشتري فرو رفته است. از سويي فرياد و فغان جوانان و لايههاي نوگرا از تابوها و فشارهاي جنسي به آسمان بلند است، از سوي ديگر لايههاي سنتي و محافظهكار از ولنگاري و بي بند و باري در عرصهي روابط جنسي شكوه ميكنند.
متعه، يك راه حل؟
منتقدان فقه سنتي عقيده دارند اين تنها زنان هستند كه ناگزيرند فشار موازين شرعي را تحمل كنند، زيرا "جامعه اسلامي" اين امكان را براي مردان فراهم آورده كه از نظر جنسي در "آزادي و رفاه" كامل باشند. آيين شرع به مرد مسلمان اجازه ميدهد كه چهار زن عقدي (ازدواج دايمي) داشته باشد و در كنار آن از ازدواج موقت نيز بهره ببرد، كه در متون ديني به "متعه" يا صيغه معروف است.
فيلم خانم مرتضايي چند سرنوشت نمونه را در جامعه ايران رديابي كرده است: از زبان زني مطلقه، مردي مجرد و ملايي جوان، جوانب گوناگون معضل جنسي در ايران روايت مي شود.
مقولهاي بحثانگيز
در فقه اسلامي صيغه مقولهاي بحثانگيز، حتي در ميان مسلمانان فرقههاي گوناگون است. اهل تسنن، به طور كلي متعه (ازدواج موقت) را امري خلاف و مغاير با اخلاق اسلامي ميدانند. در برابر بيشتر فقهاي شيعه، صيغه موقت را پاسخي مناسب براي نيازهاي جنسي دانستهاند
عرف جامعه، طبق برداشتهاي فرهنگي، صيغه را امري نكوهيده ميداند كه زنان را به تيره روزي و بدنامي ميكشد. در ميان بسياري از فرهيختگان نيز متعه به مثابهي نوعي "فحشاي قانوني" ارزيابي ميشود
اما در جامعهاي كه در آن راه روابط سالم جنسي از هر سو بسته شده، شايد صيغه هم راه مفري باشد: جواني كه امكان ازدواج ندارد و در سن نسبتا بالا هنوز خود را از برقراري رابطهاي پايدار ناتوان ميبيند، يا بيوه زني كه از همسر طلاق گرفته يا شوي خود را از دست داده است و ديگر امكاني براي ازدواج دايم در پيش رو ندارد
بيشتر طرفداران حقوق زنان عقيده دارند كه متعه تنها افزاري براي لذتجويي بيشتر مردان است. اين مردان، به ويژه مردان متأهل و ثروتمند هستند كه از صيغه بهره ميبرند. آنها ميتوانند به هوسرانيهاي خود جنبهي قانوني بدهند، و در كنار همسر، يك يا چند زن جوان را به عقد خود درآورند. پس از آنكه مدت صيغه سر آمد، اين زن است كه با سرنوشتي ناروشن رها ميشود. نه تنها هيچ حق و حقوقي دست او را نميگيرد، بلكه چه بسا كودكي "نامشروع" و شهرتي خراب روي دستش ميماند